«Пенде істейтін амалын мына он нәрседен қорғауы тиіс»
«Пенде істейтін амалын мына он нәрседен қорғауы тиіс»
12 ай бұрын 5824
Имам Ғазали (рахимаһуллаһ)

Біліп қой! Пенде істейтін амалында мына он нәрседен сақтанғаны жөн. Олар:

  1. Нифақ (амалдарында Алладан өзгеге жақын болуды көксеу).
  2. Рия (ақыреттік істері арқылы дүниелік пайданы көксеу).
  3. Халал-харамды айырмау (тәхлит).
  4. Міндетсіну (әл-мәнн).
  5. Қорлау немесе зәбірлеу (әл-әзә).
  6. Өкіну. Істеген сауапты ісіне өкіну (ән-нәдәмә).
  7. Өз ісіне тамсану. Өзіне және өзінің ізгі қасиеттеріне, істеген жақсылықтарына тамсану (әл-ъужб).
  8. Қапалану.
  9. Немқұрайлылық.
  10. Адамдардың сөгісінен қорқу.

Бұдан соң ұстазымыз шейх (Әбу Толиб әл-Мекки) аталмыш жаман қасиеттердің әрбірінің қарама-қайшысы болған жақсы қасиеттерді атайды, одан кейін жоғарыдағы он сипаттың іс-амалға тигізер зиянына тоқталып кетеді. (Ол былай дейді):

Нифақтың қарама-қайшысы – істейтін амалын Алла үшін істеу (амалда ықылас).

Рияның қарама-қайшысы – істеген ісінен сауап күту (сауап үшін істеу).

Халал-харамды айырмаушылықтың қарама-қайшысы – тақуалық.

Міндетсінудің қарама-қайшысы – істеген ісін Алладан деп білу (Алланың тауфиқ беруі деп білу).

Қорлаудың қарама-қайшысы – істеген амалын қорғау (сауабын жоятын әртүрлі жаман ниеттен қорғау).

Істеген ізгі ісіне өкінудің қарама-қайшысы – ізгілік жолда табанды болу.

Өз-өзіне таңданудың қарама-қайшысы – ізгі істі Алла Тағаланың арқасында орындағанын білу.

Қапаланудың қарама-қайшысы – жақсылықты ғанибет білу.

Немқұрайлықтың қарама-қайшысы – Алла Тағаланың оны сол іске бастауын, яғни, тауфиқты ұлы нәрсе деп білу (ол нәрсенің қадірін білу).

Адамдардың сөгісінен қорқудың қарама-қайшысы – Алла Тағаладан ғана сескену.

Енде жоғарыда аталып өтілген он сипаттың тигізер зияны жайында

Кейін тағы білуің керек болған мәселе:

Нифақ - істеген амалды жояды.

Рия - істеген амалдың қабыл алынбауын керек қылады.

Міндетсіну мен зәбірлік – сол сәтте жүректегі шынайылықты жояды, кей ғалымдарға қарағанда бұл екі сипат істеген амалына берілетін артық сауапты кетіреді.

Істеген ізгілігіне өкіну болса, барлық ғалымдардың пікірінше, істеген амалды жояды.

Өз-өзіне тамсану – істеген амалына берілер артық сауапты кетіреді.

Қапалану мен немқұрайлық – істеген амалының құнын жояды.

Ендеше, сенің міндетің – сайып өтілген қауіпті де, қатерлі кедергілерді жеңу болып табылады! Тауфиқ Алладан!1


1 Имам Ғазали: «Раузатут Толибин». Араб тілінде.

Аударған Абдусамат Қасым

0 пікір